स्वच्छ, सुंदर, सुरक्षित – आपला आदर्श ग्राम!
निर्मल ग्राम , लोकराज्य गाव , तंटामुक्त गाव पुरस्कार प्राप्त
जन्म , मृत्यू , विवाह नोंदणी कार्यालय
ग्रामपंचायत दृष्टीक्षेपात :-
पाण्याचे स्रोत : ०२
माननीय मुख्यमंत्री
श्री.देवेंद्र सरीता गंगाधर फडणवीस
माननीय उपमुख्यमंत्री
श्री.एकनाथ गंगुबाई संभाजी शिंदे
माननीय उपमुख्यमंत्री
श्री.अजित आशाताई अनंतराव पवार
श्री. प्रदीप यशवंत सावंत
प्रशासक
रत्नागिरी जिल्ह्यातील राजापूर तालुक्यात वसलेले पेंडखळे गाव हे कोकणच्या निसर्गरम्य प्रदेशात वसलेले एक सुंदर आणि प्रगतीशील गाव आहे. हिरवाईने नटलेले डोंगर, स्वच्छ हवा आणि साधेपणातही संस्कृतीची ओळख जपणारे लोक हे या गावाचे खरे वैशिष्ट्य आहे.
२०११ च्या जनगणनेनुसार, गावात ३५६ कुटुंबे असून एकूण लोकसंख्या १,४६८ आहे. विशेष म्हणजे, ८४० महिला आणि ६२८ पुरुष असे स्त्री प्रधान प्रमाण पेंडखळे गावाचे एक सकारात्मक वैशिष्ट्य आहे. गावाचा लिंग गुणोत्तर १३३८ असून तो महाराष्ट्राच्या सरासरी (९२९) पेक्षा लक्षणीयरीत्या जास्त आहे — हे गावातील स्त्रियांप्रती आदर आणि समता दर्शवणारे द्योतक आहे.
शिक्षणाच्या बाबतीतही गावाने चांगली प्रगती साधली आहे. एकूण साक्षरता दर ७९.२५% असून, पुरुष साक्षरता ९०.१६% आणि महिला साक्षरता ७१.२८% इतकी आहे. म्हणजेच महिलांच्या शिक्षणाकडे गावात विशेष लक्ष दिले जात आहे. मुलांचे प्रमाणही आरोग्यदायी असून बाललिंग गुणोत्तर १०७२ आहे, जे महाराष्ट्राच्या सरासरीपेक्षा अधिक आहे.
सुविचार : “एक गाव, एक ध्येय – सर्वांगीण विकास!” “स्वच्छ, सुंदर आणि सशक्त ग्राम – हाच आपला संकल्प.” “लोकसहभागातून गावाचा विकास, ग्रामपंचायतीचा अभिमान खास.” “गाव एक कुटुंब – ग्रामपंचायत त्याची दिशा.” “ग्रामविकास म्हणजे एकत्र स्वप्न, एकत्र प्रयत्न.” “पाण्याची बचत हीच खरी सेवा – भविष्याचं रक्षण करा.” “स्वच्छता ही सेवा, आणि सेवा हीच आपली ओळख.” “गावपातळीवरील लोकशाही ही राष्ट्रपातळीवरील परिवर्तनाची बीजं आहेत.” “सजग नागरिक हे लोकशाहीचे खरे रक्षक आहेत.” “जिथे स्वच्छता, तिथे आरोग्य; जिथे आरोग्य, तिथे विकास.” “जिथे ग्रामपंचायत जबाबदार, तिथे गाव प्रगतिशील.” “गावाची प्रगती म्हणजेच देशाची समृद्धी.” “ग्रामपंचायत सक्षम तर गाव अभिमानास्पद.” “एकजूट आणि प्रयत्न यशस्वी गावाची गुरुकिल्ली आहे.” “जिथे लोक सहभाग वाढतो, तिथे विकास गती घेतो.” “लोकशाही तेव्हाच बळकट होते, जेव्हा नागरिक सजग असतात.” “जेव्हा आपण एकत्र येतो, तेव्हाच प्रगती घडते.” “स्वच्छ विचार, स्वच्छ ग्राम, स्वच्छ भारत.” “स्वयंप्रेरणेने बदल घडवणं – हाच खरा विकास.” आपल्या कर्तव्यात प्रामाणिक राहणं हेच खरे राष्ट्रसेवेचं रूप आहे. सर्वसामान्य माणूसच असामान्य गोष्टी घडवतो. कर्तव्यपालन हीच खरी देशभक्ती आहे. शासनाची सेवा ही जनतेची सेवा आहे. नियमानुसार वागणे हेच सार्वजनिक जीवनाचे बळ आहे. लोकशाही म्हणजे उत्तरदायित्व – ते निभावणं हे आपलं कर्तव्य. शिस्त म्हणजे स्वावलंबन आणि यशाचा पाया.
रत्नागिरी जिल्ह्यातील राजापूर तालुक्यात वसलेले पेंडखळे गाव हे निसर्गाच्या कुशीत वसलेले, शांत, सुंदर आणि प्रगतीकडे वाटचाल करणारे एक प्रेरणादायी गाव आहे. हिरवीगार शेते, नारळ-सुपारीची बाग, पावसाळ्यात डोंगरावरून ओघळणारे झरे आणि साधेपणातही सभ्यता जपणारी माणसे — हे सर्व पेंडखळे गावाचे खरे सौंदर्य आहे.
पेंडखळे गावाचा मुख्य व्यवसाय शेती आहे. येथे नारळ, सुपारी, आंबा, भात, भाजीपाला आणि काजू यांसारखी पिके घेतली जातात. कोकणातील सुपीक माती आणि पावसाळ्यातील भरपूर पर्जन्यमान यामुळे शेतीला उत्तम आधार मिळतो. याशिवाय काही लोकांनी लघुउद्योग, मत्स्यव्यवसाय, बांधकाम कामे आणि व्यावसायिक सेवा क्षेत्रात स्वतःचा ठसा उमटवला आहे. अनेक युवक शहरात नोकरी करत असले तरी गावाशी घट्ट नातं टिकवून ठेवतात आणि सणासुदीच्या काळात गावाकडे परततात.
ग्रामपंचायतीच्या माध्यमातून स्वच्छ भारत अभियान, जल जीवन मिशन, प्रधानमंत्री आवास योजना यांसारख्या सरकारी योजना प्रभावीपणे राबवल्या जात आहेत. यामुळे गावात स्वच्छता, पाणीपुरवठा आणि निवास सुविधा मोठ्या प्रमाणावर सुधारल्या आहेत.
पेंडखळे गावाभोवतीचा परिसर निसर्गरम्य आहे. हिरवे डोंगर, स्वच्छ हवा आणि शांत वातावरण हे गावाचे मुख्य आकर्षण आहे. पावसाळ्यात येथे येणारे प्रवासी गावातील झरे, धबधबे आणि शेतांची हरित झुळूक अनुभवतात.
राजापूर तालुक्यातील राजापूर गंगा, हॉट वॉटर स्प्रिंग्स, समुद्रकिनारे आणि प्राचीन मंदिरे या ठिकाणांच्या जवळ असल्याने पेंडखळे गाव पर्यटनाच्या दृष्टीनेही महत्त्वाचे ठरते. ग्रामीण पर्यटनाचा विकास झाल्यास पेंडखळे हे गाव भविष्यात कोकणातील एक आकर्षक “इको-टुरिझम डेस्टिनेशन” बनू शकते.
भारतीय राज्यघटना आणि पंचायतराज अधिनियमाअंतर्गत पेंडखळे गावाचे प्रशासन प्रशासकांच्या नेतृत्वाखालील ग्रामपंचायतीमार्फत चालते. ग्रामपंचायत विविध विकास योजनांच्या अंमलबजावणीत सक्रिय सहभाग घेत आहे. पाणीपुरवठा, स्वच्छता, रस्ते, शिक्षण आणि सामाजिक कल्याण यांसारख्या क्षेत्रांत गावाने चांगली प्रगती साधली आहे.
राजापूर तालुका हा रत्नागिरी जिल्ह्यातील कोकण पट्ट्यातील एक निसर्गरम्य, सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिकदृष्ट्या समृद्ध तालुका आहे. हा तालुका सह्याद्री पर्वतरांगांपासून अरबी समुद्रापर्यंत पसरलेला असून, डोंगर, नद्या आणि समुद्र यांचा अद्भुत संगम येथे पाहायला मिळतो. धूतपापेश्वर मंदिर आणि राजापूर गंगा प्रकट स्थळ ही येथील धार्मिक स्थळे महाराष्ट्रभर प्रसिद्ध आहेत.
२०११ च्या जनगणनेनुसार राजापूर तालुक्याची एकूण लोकसंख्या १,६५,८८२ इतकी आहे, त्यापैकी ग्रामीण लोकसंख्या १,५६,१२९ आणि नगरीय लोकसंख्या ९,७५३ आहे. लिंग गुणोत्तर १,१८३ स्त्रिया प्रति १,००० पुरुष इतके असून, स्त्रियांचे प्रमाण राज्याच्या सरासरीपेक्षा जास्त आहे — हे सामाजिक संतुलनाचे द्योतक आहे. साक्षरतेच्या दृष्टीने राजापूर तालुका अत्यंत प्रगत असून, येथील साक्षरता दर ७८.९३% आहे. नागरी भागात साक्षरता दर ९२% पेक्षा अधिक आहे, तर ग्रामीण भागातही शिक्षणाविषयी जनजागृती वाढलेली दिसते.
येथील भूमी सुपीक असून भात, नारळ, सुपारी, आंबा आणि काजू ही प्रमुख शेती उत्पादने आहेत. कोकण हापूस आंब्याच्या उत्पादनात आणि निर्यातीत राजापूरचा मोठा वाटा आहे. स्थानिक लोक मेहनती, प्रामाणिक आणि संस्कृतीप्रेमी आहेत. पंचायत समिती व ग्रामपंचायतींनी जलजीवन मिशन, प्रधानमंत्री आवास योजना, स्वच्छ भारत अभियान यांसारख्या शासकीय योजनांची प्रभावी अंमलबजावणी केली आहे.
पर्यटनाच्या दृष्टीने येथे अनेक आकर्षणे आहेत — देवघर, पन्हाळे काजळ, कासारदे किनारा, आणि राजापूर गंगा ही स्थळे धार्मिक आणि नैसर्गिक पर्यटनासाठी प्रसिद्ध आहेत.
एकूणच, राजापूर तालुका हा निसर्ग, संस्कृती, शिक्षण आणि विकास यांचा सुंदर संगम म्हणून ओळखला जातो.
ग्रामपंचायत पेंडखळे
ग्रामपंचायत उपक्रम आणि माहिती
| सेवा | शुल्क | कालावधी |
|---|---|---|
| जन्म/मृत्यू दाखला | ₹20 | 5 दिवस |
| विवाह दाखला | ₹20 | 5 दिवस |
| रहिवासी दाखला | ₹20 | 5 दिवस |
| दारिद्र्यरेषेखाली प्रमाणपत्र | मोफत | 5 दिवस |
| हयात दाखला | मोफत | 5 दिवस |
ग्रामपंचायत कार्यालय
मुंबई , महाराष्ट्र राजधानी
सोशल मीडिया
ब्लॉग
- All Posts
- kankavali
- RAJAPUR
- RATNAGIRI
🌴 रत्नागिरी जिल्हा – निसर्ग, विकास आणि पर्यटनाचा मिलाफ रत्नागिरी जिल्हा हा महाराष्ट्राच्या कोकण पट्ट्यातील एक अतिशय सुंदर, ऐतिहासिक आणि...
🌴 राजापूर तालुका – निसर्ग, संस्कृती आणि विकासाचा सुंदर संगम राजापूर तालुका हा महाराष्ट्रातील रत्नागिरी जिल्ह्याचा दक्षिण भागात वसलेला एक...
ग्रामपंचायत अधिकारी
श्री. पदमाकर दामोदर पवार
पेंडखळे ग्रामपंचायत कार्यालयाचे अधिकृत संकेतस्थळ स्थापन करण्यामागील मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे:
ग्रामस्थांना सुलभ, पारदर्शक व तात्काळ माहिती उपलब्ध करून देणे
शासनाच्या विविध योजना, सेवा व निर्णय गावकऱ्यांपर्यंत सहज पोहोचवणे
ऑनलाइन सेवांद्वारे प्रशासन सुलभ करणे
नागरिकांनी सूचना व अभिप्राय देण्यासाठी एक डिजिटल मंच उपलब्ध करणे
पेंडखळे गावाचा सांस्कृतिक व सामाजिक वारसा जतन करणे व प्रसारित करणेया संकेतस्थळाच्या माध्यमातून गावातील नागरी सुविधा, विकासकामे, योजनांची माहिती, तसेच आवश्यक फॉर्म्स व संपर्क तपशील एकाच ठिकाणी उपलब्ध करून देणे हेच ग्रामपंचायतीचे उद्दिष्ट आहे.
माहिती अद्ययावत करणे ही निरंतर अविरत चालणारी प्रक्रिया असून त्यामूळे या संकेतस्थळावर वारंवार बदल होत रहाणे अपेक्षीत आहे. सबब, आपणांमार्फत संकेतस्थळाबाबतचे सूचना व अभिप्राय कायमच स्वागतार्ह असतील.
पुनःश्च या संकेतस्थळास भेट दिल्याबद्दल आपले आभार!
महत्वाचे प्रश्न व उत्तरे :
अंत्योदय/बिपीएल कार्डासाठी अर्ज कुठे करायचा?
ग्रामपंचायतमार्फत यादी तयार केली जाते आणि तालुका कार्यालयात पाठवली जाते. अर्ज ग्रामपंचायत अधिकारी यांच्याकडे करावा लागतो.
ग्रामपंचायत निधीचा वापर कसा केला जातो?
ग्रामसभा आणि ग्रामपंचायतीच्या बैठकीत निधीच्या वापराची माहिती दिली जाते. तुम्ही मागणी करून निधी खर्चाचे विवरण मिळवू शकता.
ग्रामपंचायत टॅक्स / घरपट्टी कशी भरावी?
घरपट्टी ग्रामपंचायत कार्यालयात प्रत्यक्ष जाऊन किंवा काही ठिकाणी ऑनलाइन (ई-ग्रामस्वराज पोर्टलवर) भरता येते. पावती मिळवणे आवश्यक आहे.
मजूर नोंदणी व रोजगार हमी योजनेसाठी अर्ज कुठे करायचा?
मनरेगा (रोजगार हमी योजना) अंतर्गत मजूर नोंदणी ग्रामपंचायतीत होते. तुमचा फोटो, आधार कार्ड, आणि रहिवासी प्रमाणपत्र आवश्यक असते.
जन्म, मृत्यू नोंद कशी केली जाते?
जन्म, मृत्यू नोंदणीसाठी नागरीकांनी जन्म किंवा मृत्यू घडल्याची माहिती ग्रामपंचायत कार्यालयात द्यावी लागते.
नोंदणीसाठी हॉस्पिटल, डॉक्टर किंवा नातेवाईकांकडून दिलेले प्रमाणपत्र आवश्यक असते.
नोंदणी पूर्ण झाल्यावर जन्म किंवा मृत्यू अहवाल (रिकॉर्ड) देण्यात येतो.
विवाह नोंद कशी केली जाते?
विवाह नोंदणी प्रक्रिया
विवाह नोंदणी करण्यासाठी वधू-वर दोघे ग्रामपंचायत कार्यालयात जावे.
विवाह नोंदणीसाठी “नमुना ड” नावाचा अर्ज भरावा लागतो आणि यासाठी काही प्रमाणात शुल्क (सुमारे ₹104) लागते.
वधू-वर आणि तीन साक्षीदारांना कार्यालयात उपस्थित राहून अर्जावर सही करावी लागते.
विवाह नोंदणीसाठी विवाह मंडळ किंवा धार्मिक विधीप्रमाणे विवाह झाल्याची माहिती द्यावी लागते.
विवाह नोंदणी नंतर विवाहाचा अधिकृत प्रमाणपत्र मिळते.
विवाह नोंदणी शहरी भागात विवाह निबंधकांच्या कार्यालयात तर ग्रामीण भागात ग्रामपंचायत कार्यालयात होते.
प्रमुख कागदपत्रे
आधार कार्ड, पत्त्याचा पुरावा
जन्म नोंदणीसाठी शाळेचा दाखला, टीसी कागदपत्र, जन्म प्रमाणपत्र इ.
विवाह नोंदणीसाठी नवरा-बायकोच्या आधार कार्डांच्या प्रती, तीन साक्षीदारांच्या ओळखपत्रे, विवाह दिनांक आणि ठिकाणाची माहिती.
राजापूर - 10 कि.मी.
पंचायत समिती कार्यालय
रत्नागिरी - 65 कि.मी.
जिल्हा परिषद रत्नागिरी
रत्नागिरी - 65 कि.मी.
जवळील शहर
मुंबई - 356 कि.मी.
महाराष्ट्र राजधानी
लोक मत :
